Collect & Clean zou je kunnen omschrijven als de nieuwe generatie dienstverlener. Het bedrijf helpt festival- en eventorganisatoren te verduurzamen door zoveel mogelijk afval te reduceren en grondstoffen op een goede manier te recyclen. We spreken met Dave Pisters, Leonie Boon en Cliff Wiertz van Collect & Clean over hun benaderingswijze en de uitdagingen voor de komende jaren. “Afvalverwerking en grondstoffenrecycling was tot voor kort een ondergeschoven kindje, maar mag wat ons betreft op de eerste plaats komen.”
DOOR: ARNOLD LE FÈBRE / FOTO’S: IMEDIATE | STEVEN VAN KOOIJ
Op het gebied van afvalverwerking en duurzaamheid maakt de festivalwereld een transitie door”, vertelt Dave Pisters van Collect & Clean. “Het is zaak om nu in actie te komen, zeker ook met de nieuwe regels en wetgeving in het vooruitzicht. Als er niets gebeurt, leidt dit volgens ons binnen afzienbare tijd tot problemen. Daarom is Collect & Clean gestart. Met Collect & Clean maken we de slag van een partij die simpelweg ‘puinruimt’ na afloop van een festival of evenement, naar een partij die helpt bij de verduurzaming van onze branche.” Joris Joosen van The Support Group: “Vanuit The Support Group investeren wij in bedrijven die het evenementenlandschap verbeteren en professionaliseren. Grondstoffenmanagement wordt steeds belangrijker in onze branche. In maart vorig jaar hebben we de stoute schoenen aangetrokken, een fors investeringsbudget samengebracht en zijn we gaan bouwen aan een goed team en met Leonie, Cliff en Dave hebben we echt een ijzersterke basis neergelegd.”
Ontzorgen
“We komen allemaal uit de evenementensector en ieder van ons heeft zijn eigen expertise”, vertelt Leonie Boon. “We hebben alles in huis om organisatoren goed te kunnen informeren hoe ze afval kunnen verminderen, aan welke regels ze moeten voldoen en hoe ze zo duurzaam mogelijk hun event organiseren. Daarnaast wordt het steeds belangrijker om tijdens het evenement in actie te komen om alles in goede banen te leiden. En dat heeft gevolgen voor onze werkwijze en dienstverlening.” In het verleden dachten organisatoren weliswaar na over afval en afvalverwerkingen, maar werden de schoonmaakbedrijven meestal niet meegenomen in de voorbereidende fase, zo vertelt Boon. “Het schoonmaakbedrijf kon daardoor vaak niet alle plannen vanuit de organisatie uitvoeren. Onze kracht is dat wij juist de organisatoren in het hele traject kunnen ontzorgen. Wij denken niet in afval, maar in grondstoffen. We denken mee over de plannen voor afvalreductie en grondstofmanagement en hebben ook tot aan het einde toe contact met bijvoorbeeld verwerkers en onze medewerkers op het terrein.” “In de toekomst heb je geen afval meer op een evenement”, aldus Joosen. “Het zijn allemaal grondstoffen waarmee je iets nieuws kunt doen. De investeringen die nodig zijn om stappen te zetten, zijn gigantisch. Daar moet je echt een langetermijnvisie voor ontwikkelen. De afgelopen tijd hebben we heel veel geïnvesteerd in de bedrijfsvoering. Nu gaan we samen met onze partners en opdrachtgevers de diepte in.”
‘We hebben alles in huis om organisatoren volledig te ontzorgen’
Focus
Hoewel de regels over afvalverwerking en de eisen voor duurzaamheid elkaar in snel tempo opvolgen (zie het kader hieronder), is dit meestal niet iets waar organisatoren de volledige focus op hebben “Het is een misverstand om te denken dat je dit er even bij doet”, aldus Dave Pisters. “Als organisatie moet je hier daadwerkelijk mee aan de slag en met een plan komen. Daar kunnen wij hen zoals gezegd heel goed bij helpen. Overigens zijn de meeste organisatoren er zich wel degelijk van bewust dat ze in actie moeten komen, maar het ontbreekt hen vaak aan kennis en personeel met voldoende expertise op dit gebied. Veel organisatoren zijn bijvoorbeeld bezig met een statiegeldsysteem voor bekers, maar er is nog veel meer nodig om aan alle doestellingen en eisen te voldoen.” Boon: “Neem de grote meerdaagse events (met camping), zij zorgen voor een geweldige hoeveelheid afval – dat is niet meer van deze tijd.”
De cirkel is rond
Dat niet alle organisatoren even ver zijn, blijkt ook uit de regionale verschillen. “De gemeente Amsterdam hanteert bijvoorbeeld al sinds 2018 een duurzaam evenementenbeleid, inclusief een statiegeldsysteem voor bekers”, vertelt Leonie Boon. “Dat was een aantal jaren geleden redelijk vooruitstrevend, nu zie je dat ook de rest van Nederland volgt. Vergeet ook niet dat dat voor de bezoeker soms wat verwarrend kan zijn. Bij het ene festival moeten ze hun bekertje inleveren, bij een ander festival wordt gebruikgemaakt van hardcups. Ook het personeel moet snel kunnen schakelen. Het zou in de toekomst een hele hoop schelen als iedereen op dezelfde manier zou werken.” “Voorheen belandde de restafvalstroom in kliko’s die vervolgens werden wegbracht naar een afvalverwerker”, legt Joris Joosen uit. “Wij willen dit op het terrein zelf doen en bijvoorbeeld backstage een afvalverwerkingsmachine plaatsen. Uiteindelijk krijgt iedereen een hamburger op een bordje van bamboe of duurzaam hout. Maar wat gaan we vervolgens doen met al die bordjes? Daar kun je grondstoffen van maken. Het probleem is alleen dat houten bordjes op dit moment niet gebruikt mogen worden als compost. Het duurt simpelweg nog te lang voor het houten bordje en het houten bestek gecomposteerd zijn. Misschien beginnen we dus wel een composteerbedrijf. Als we op die manier al het ‘afval’ opnieuw kunnen aanbieden, dan is de cirkel rond en hebben we echt een goed verhaal.
Alle regels op een rijtje
Sinds 3 juli 2021 geldt in de EU een verbod op plastic wegwerpartikelen zoals rietjes, bestek en borden. Het verbod geldt ook voor producten die gedeeltelijk gemaakt zijn van plastic of bioplastic. Bij consumptie onderweg en afhaal geldt per juli 2023 dat je een bedrag moet betalen voor plastic wegwerpbekers en maaltijdverpakkingen, bovenop de prijs voor de koffie of de maaltijd. Verkooppunten mogen hier zelf de prijs voor bepalen. Wel moeten zij herbruikbare alternatieven aanbieden. Daarnaast zijn vanaf 3 juli 2024 losse doppen niet meer toegestaan. Vanaf 2024 zijn wegwerpbekers en -bestek niet meer toegestaan in de horeca of op festivals. Op deze plekken zijn herbruikbare borden of bekers dan verplicht. Kartonnen koffiebekertjes met een laagje kunststof worden ook in de ban gedaan. Daarnaast werkt de overheid toe naar een volledig circulaire economie in Nederland in 2050. In 2030 moet er 50% minder gebruik van (primaire) grondstoffen worden gemaakt, zodat we in 2050 een economie hebben waarbij hernieuwbare grondstoffen worden gebruikt en producten en grondstoffen een nieuw leven krijgen.
UPV
Producenten van wegwerpplastic moeten meebetalen aan het inzamelen van het afval en het opruimen van zwerfafval. Deze regel – onder de noemer UPV, oftewel ‘uitgebreide producenten verantwoordelijkheid’ – gaat vanaf 5 januari 2023 stapsgewijs in. De komende jaren komt de Europese commissie met meer maatregelen. Zo moet 25% van frisdrank- en waterflessen vanaf 2025 gemaakt zijn van gerecycled materiaal. Vanaf 2030 wordt dit percentage verhoogd tot 30%.
STATIEGELD
De Nederlandse overheid neemt daarnaast aanvullende maatregelen om zwerfafval tegen te gaan. Sinds 1 juli 2021 geldt een statiegeldsysteem voor kleine plastic drinkflesjes. Op flesjes van minder dan 1 liter zit 15 cent statiegeld. Producenten van de flesjes zijn verantwoordelijk voor de invoering van het statiegeldsysteem. Horeca en kleine bedrijven hoeven de flesjes niet in te zamelen. Per 1 januari 2023 komt er ook 15 cent statiegeld op blikjes voor frisdrank, water en bier. Hoe en waar je de blikjes in moet leveren is nog niet bekend.
BEZOEKERS
Volgens brancheorganisatie VVEM wordt er al langer gewerkt aan het verminderen van plastic afval. Woordvoerder Willem Westermann: “Sommige materialen kunnen op het festival zelf alweer worden gebruikt. De meeste andere materialen worden op het festival ingezameld om dan opnieuw te worden gebruikt, zoals allerlei soorten zachte plastic bekers.’’ VNPF laat weten voorstander te zijn van ‘het tegengaan van zoveel mogelijk troep’. “Duurzaamheid staat hoog in het vaandel”, zegt VNPF-voorzitter Berend Schans . “Alles valt of staat met het gedrag van de bezoekers. Zij zullen hier even aan moeten wennen, maar wij hebben alle vertrouwen dat dat gaat lukken.”
Anticiperen
“Als reinigingsbedrijf ben je uiteindelijk altijd afhankelijk van anderen”, legt Cliff Wiertz uit. “Niet in de laatste plaats van de festivalbezoekers. Hoe gedragen zij zich? Is het een internationaal publiek? Hoe gaan zij om met afval? Waar wordt de meeste drukte verwacht? Dat zijn allemaal zaken waar je op voorhand al enigszins rekening mee kunt houden. Alle andere bedrijven die er werken – variërend van tentenbedrijven en podiumbouwers, tot security en EHBOmedewerkers – iedereen produceert afval. We zijn afhankelijk van alles wat om ons heen gebeurt en daar anticiperen we constant op.”
Tekorten?
Hoewel de live-industrie weer volop draait, is de impact van corona nog altijd voelbaar. Zo is er een groot personeelstekort. Wat merkt Collect & Clean daarvan? Pisters: “Wij hebben daar gelukkig zelf geen last van, maar we merken dat door de personeelstekorten bij toeleveranciers het open afbouwen meer tijd in beslag neemt, waardoor wij ook langer bezig zijn.” Wiertz: “Het zou voor ons het makkelijkst zijn als een terrein de maandag na een festival of event helemaal leeg zou zijn. In de praktijk komt dit zelden tot nooit voor. Podia en tenten moeten afgebroken worden, de toiletten ingezameld en noem het maar op – en wij werken hier een beetje omheen. Er is geen magische formule om te berekenen hoeveel medewerkers je nodig hebt; er spelen talloze factoren een rol. Wordt een event bijvoorbeeld op asfalt georganiseerd? Hoeveel podia zijn er? Is het terrein overal goed bereikbaar? Het is ontzettend veel maatwerk.”
Samenwerking
Wat zijn de uitdagingen voor de komende tijd? Leonie Boon is stellig. “Uiteindelijk is het zaak om een realistisch en uitvoerbaar plan te maken. De uitdaging zit ‘m in het feit dat je met veel organisatoren en leveranciers te maken hebt. Als een organisatie de ambitie uitspreekt om duurzamer, circulair of restafval vrij te worden, dan kunnen wij daaraan bijdragen, maar daar hebben we alle partijen voor nodig. Hoe krijg je al die partijen op één lijn? Bij de foodcourts staan bijvoorbeeld vaak allerlei kleine cateringbedrijfjes. Het is belangrijk om hen zover te krijgen afval en grondstoffen op een duurzame manier te scheiden en vooraf al na te denken over de manier om spullen mee te nemen naar een evenement.” Afval was tot een aantal jaren geleden een ondergeschoven kindje, aldus Cliff Wiertz. “Grondstoffenmanagement wordt weliswaar steeds belangrijker, maar wat ons betreft mag dit gewoon op de eerste plaats komen en de hoogste prioriteit hebben. Organisaties moeten hier echt over na gaan denken. Nu worden we soms nog letterlijk in een hoekje gestopt waar we wat containers neer mogen zetten. Dit is echt onvoldoende als je op een goede en duurzame manier wilt inzamelen.” Dave Pisters: “Daarom is het noodzakelijk dat we al in een vroeg stadium bij zowel organisatoren als toeleveranciers aan tafel zitten. Maar het belangrijkste is wel dat we vooral een stabiele partij willen zijn, waarop festivals kunnen bouwen.”